QUY TRÌNH VÀ NGUYÊN LIỆU ĐỂ LÀM TRỐNG
1/ NGUYÊN LIỆU
Thân trống được làm bằng gỗ mít , mặt da trâu.
Nguyên liệu chính thứ hai để làm trống Đọi Tam đó là gỗ mít, gỗ mít được sử dụng làm thân trống phải lựa chọn những cây mít già, gỗ mít già thường có màu hơi ửng đỏ. Chọn được gỗ mít già thì chiếc trống thành phẩm sẽ có tiếng đanh hơn. Người thợ trống Đọi Tam có câu “gỗ mít đánh ít kêu nhiều” là vì vậy. Sau khi đốn hạ gỗ mít sẽ được xẻ thành từng tấm lớn có độ dày từ 8-15cm tùy theo ý định chiếc trống sẽ làm. Gỗ mít có tính dẻo, không bị cong vênh, nứt vỡ nên phơi có thể phơi trực tiếp ngoài nắng. Sau đó gỗ mít được xẻ nhỏ hơn thành từng thanh có độ dài và độ dày tùy theo mục đích chiếc trống cần làm và phơi khô lần nữa, sau đó tang trống sẽ được bào nhẵn.
Gỗ mít được sẻ ra thành dăm trống
Nguyên liệu thứ hai: Mặt trống được dùng bằng mặt da trâu già, da trâu cái thì càng tốt vì da trâu cái dẻo dai hơn da trâu đực. Sau khi dùng mặt da trâu cái bưng mặt trống thì độ đàn hồi cao tiếng trống sẽ đanh và vang hơn.
Mặt da trâu
Để làm ra một chiếc trống hoàn chỉnh, những người thợ Trống Đọi Tam phải trải qua rất nhiều công đoạn, nhưng 3 công đoạn chính để làm ra một chiếc trống hoàn chỉnh và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm là " Làm da, làm tang, bưng trống".
Giai đoạn thứ nhất " làm da "
Da trâu được sử dụng làm mặt trống gỗ, phải lựa chọn những con da trâu già, khẻo mạnh, da trâu cái thì càng tốt vì da trâu cái dẻo dai hơn da trâu đực. Công đoạn thuộc da trâu là những người thợ sẽ nạo bớt những phần mỡ thừa đến khi có độ dày phù hợp. Công đoạn này rất quan trọng sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới tiếng trống, chỉ có những người thợ dày dặn kinh nghiệm mới biết chỗ nào nạo ít và chỗ nào nạo nhiều và độ dày mỏng da trâu không đều.
Da trâu đang được nạo bớt phần mỡ thừa
Thân trống được làm từ gỗ mít, những người thợ phải lựa chọn những cây mít to già, vì gỗ mít sau khi được hoàn thanh sẽ tạo ra âm thanh tiếng trống đanh hơn. Người thợ Trống Đọi Tam có câu " gỗ mít đánh ít kêu nhiều" sau khi cây mít được đốn hạ các người thợ sẽ sẻ các dăm trống thành những tấm lớn từ 7cm đến 14cm, và định theo kích cỡ chiếc trống mà những người thợ sẽ định ra bao nhiêu dăm trống, sau khi sẻ ra dăm trống các người thợ sẽ mang những dăm trống đi phơi khô và dựng thành một tang trống hoàn chỉnh sao cho các dăm trống kín, khít không một lỗ hở. Rồi đem ra ngoài nằng phơi khô.
Dăm trống được các người thợ dựng thành một tang trống hoàn chỉnh
Sau khi tang tróng được phơi khô và bào trà nhẵn nhụi, các người thợ sẽ tiến hành bưng mặt trống, giai đoạn bưng trống không đơn giản là căng mặt da trâu xong chốt vào thân trống, đòi hỏi người thợ có đôi tai cực thính để thẩm định chất lượng âm thanh tiếng trống đã đặt chuẩn chưa. Nhưng cực kì lạ thay cùng một chiếc trống giống nhau, và công đoạn làm trống cũng giống nhau, khi làm trống trường học các người thợ sẽ lấy ra âm thanh tiếng trống trường học , trống hội thì các người thợ sẽ lấy ra âm thanh của trống hội. Đấy chắc là bí quyết riêng để tạo ra sự thành công và nổi tiếng của Làng Nghề Làm Trống Đọi Tam. Sau khi lấy được tiếng trống chuẩn các người thợ sẽ tiến hành cố định mặt trống vào thân trống. Các thợ trống Đọi Tam sẽ sử dung đinh cây tre già để đóng vào thân trống để cố định mặt trống.
Mặt da trâu đang được căng lên thân tang trống
-large.webp)
